« Η κατάκτηση της ελευθερίας »
Η ουσία της ελευθερίας έγκειται στην υπερνίκηση της αυθαιρεσίας και της τάσης του ανθρώπου να μην περιορίζει τον εαυτό του. Ο περιορισμός της ίδιας της αυθαιρεσίας ανοίγει το δρόμο προς την αναγκαιότητα της αλήθειας, που προσδιορίζει την ελευθερία. Όταν οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι, ενεργούν όχι γιατί έτσι θέλουν αλλά γιατί είναι πεπεισμένοι για την αλήθεια και το δίκαιο.
Η υπερνίκηση της αυθαιρεσίας πραγματοποιείται πάντοτε μέσα στην κοινωνία. Έτσι μπορώ να είμαι πολιτικά ελεύθερος μόνο στο βαθμό που και οι άλλοι άνθρωποι είναι ελεύθεροι. Αυτό σημαίνει ότι απόλυτη ελευθερία δεν επιτυγχάνεται ποτέ αλλά πραγματοποιείται συνεχώς, δίχως να έχει τέρμα. Όταν αναφερόμαστε στην κοινωνική ελευθερία, μέσα στην οποία υπάγεται και η ατομική, έχουμε στο νου τα περιθώρια που υπάρχουν μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο για το άτομο να ολοκληρωθεί, δηλαδή κατά πόσο μπορεί το μεμονωμένο άτομο να διαμορφώσει βούληση και να τη μετατρέψει σε πράξη μέσα στο κοινωνικό σύνολο, χωρίς να έρθει σε αντιπαράθεση προς αυτό.
Είναι γεγονός πως οι κοινωνικές επαναστάσεις έδωσαν ώθηση στη διεύρυνση της ελευθερίας και με την παρουσία τους σηματοδότησαν ολόκληρη την εποχή που ακολούθησε. Οι αστικές επαναστάσεις του 18ου αιώνα έδωσαν το γενικό της πλαίσιο. Κατάργησαν τις διακρίσεις που επί αιώνες αποτέλεσαν αφορμή κοινωνικής διαμάχης και υποβίβαζαν την ανθρώπινη οντότητα. Έθεσαν τους ανθρώπους σε κοινή βάση, μίλησαν για καθολική παιδεία, υλοποίησαν την πολιτική ελευθερία κάνοντας αναφορά για ατομικά δικαιώματα και εφάρμοσαν το δημοκρατικό πολίτευμα.
Στη σημερινή εποχή βέβαια υπάρχουν ορισμένα καινούρια στοιχεία, που προστιθέμενα στα ήδη υπάρχοντα, ολοκληρώνουν την ελευθερία του καιρού μας. Κι αυτά είναι : η δίκαιη κατανομή του πλούτου, η καθολική παιδεία, η παροχή ίσων ευκαιριών και η ισοτιμία των δύο φύλων. Δηλαδή χαρακτηριστικά της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εφόσον, λοιπόν, ελευθερία είναι εκείνη η κατάσταση , κατά την οποία το άτομο υφίσταται τους λιγότερους καταναγκασμούς, σήμερα αυτή υλοποιείται με την προσπάθεια μείωσης των παραγόντων που την περιορίζουν και με τον αγώνα για μεγαλύτερη δυνατότητα αυτενέργειας και αυτεξούσιου από το μεμονωμένο άτομο του κοινωνικού συνόλου.
Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος
Αναρτήσεις
