ΤΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ
Κανονική σειρά:
α) Υποκείμενο – Ρήμα
β) Υποκείμενο – Ρήμα – Κατηγορούμενο
γ) Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο
δ) Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο – Αντικείμενο
ε) Υποκείμενο – Ρήμα - Αντικείμενο – Κατηγορούμενο
Απόκλιση από την κανονική σειρά:
Πρόταξη του σημαντικότερου ή του πιο ενδιαφέροντος κατά τον πομπό όρου.
α) Ρήμα – Υποκείμενο – Αντικείμενο: έμφαση στην ενέργεια/πράξη
β) Αντικείμενο – Ρήμα – Υποκείμενο: έμφαση στο δέκτη της ενέργειας, στο αποτέλεσμα
γ) Κατηγορούμενο – Ρήμα – Υποκείμενο: έμφαση στην ιδιότητα του υποκειμένου.
Β. ΣΥΝΤΑΞΗ
Α. Ενεργητική: έμφαση στο υποκείμενο που ενεργεί.
Β. Παθητική: έμφαση στην πράξη του υποκειμένου, στο γεγονός.
Γ. ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΜΟΙ
Α. Χρήση παραθέσεων και επεξηγήσεων: σύντομη παρουσίαση των κύριων χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων στα γεγονότα προσώπων.
Β. Χρήση επιθετικών προσδιορισμών: σχολιασμός της είδησης από τον πομπό, εντυπωσιασμός δέκτη.
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Α. Η έννοια του χρόνου:
v Χρονική βαθμίδα (παρελθόν-παρόν-μέλλον)
v Τρόπος (εξακολουθητικός-στιγμιαίος-συντελεσμένος)
v Χρονική στιγμή ή διάρκεια
v Χρονική αφετηρία, τέρμα ή επανάληψη
v Χρονική σχέση των γεγονότων (προτερόχρονο-σύγχρονο-υστερόχρονο)
Β. Μέσα δήλωσης του:
v Οι χρόνοι του ρήματος
v Επιρρηματικοί προσδιορισμοί (επιρρήματα, εμπρόθετοι προσδιορισμοί, πτωτικοί προσδιορισμοί, επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου, χρονικές μετοχές, χρονικές προτάσεις).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
1. Πολύ καλά εξελίσσεται η μετεγχειρητική πορεία της υγείας του 56χρόνου παλαιού διεθνή ποδοσφαιριστή.
Πρόταξη του επιρρηματικού προσδιορισμού (έμφαση στον τρόπο)
2. Εκπληκτικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο η ΑΕΚ παρουσίασε τις φανέλες της για την ερχόμενη περίοδο.
Πρόταξη του κατηγορουμένου (έμφαση στην ιδιότητα του Υποκειμένου).
3. Ακυρώθηκε η συναυλία του Μιχάλη Χατχηγιάννη.
Πρόταξη του ρήματος (έμφαση στο γεγονός της ακύρωσης).
4. Η Ελληνίδα αθλήτρια Σοφία Σακοράφα κατέπληξε στον τελικό του ακοντισμού.
Ενεργητική σύνταξη (έμφαση στο πρόσωπο της αθλήτριας)
5. Παγκόσμια ρεκόρ καταρρίφθηκαν στα Παγκύπρια.
Παθητική σύνταξη (έμφαση στο γεγονός της κατάρριψης των ρεκόρ)
5. Η αργυρή ολυμπιονίκης της Ατλάντα στο μαραθώνιο, Λίντα Έβανς, 31 ετών, Αγγλίδα, δε θα συμμετάσχει στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του Μονάχου.
Ονοματικοί προσδιορισμοί (συντόμευση του λόγου: μία πρόταση επαυξημένη αντί περισσότερων με επαναλαμβανόμενους όρους)
6. Πολύνεκρο δυστύχημα χθες στη Λαμία.
Επιθετικός προσδιορισμός (δραματοποίηση του γεγονότος, συναισθηματικός επηρεασμός αναγνώστη.
6. Τις παλιές κακές μέρες θυμήθηκαν χθες το απόγευμα οι κάτοικοι της Κηφισιάς. Μπορεί ο κόμβος του ΟΤΕ να παραδόθηκε πριν από λίγους μήνες και η κυκλοφορία να αποκαταστάθηκε αλλά ήρθε η έναρξη κατασκευής ενός νέου στο Ψυχικό , για να επαναφέρει το πρόβλημα. Η κατάσταση ήταν αφόρητη τις πρωϊνές ώρες, όταν η Τροχαία δεν είχε προλάβει να κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις.
θυμήθηκαν: αόριστος (χρονική βαθμίδα = παρελθόν)
χθες: επίρρημα (χρονική στιγμή)
το πρωί: πτωτικό (χρονική στιγμή)
πριν: επίρρημα (χρονική στιγμή)
από λίγους μήνες: εμπρόθετος προσδιορισμός (χρονική στιγμή)
αποκαταστάθηκε: αόριστος (χρονική βαθμίδα = παρελθόν)\
τις πρωϊνές ώρες: πτωτικό (χρονική στιγμή)
όταν…ρυθμίσεις: χρονική πρόταση (σύγχρονο)
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Φιλόλογος)
Αναρτήσεις
