« To γέλιο και ο άνθρωπος… »
Το γέλιο δεν είναι μια απλή ιδιότητα του ανθρώπου ανάμεσα σ’ άλλες αλλά ένα αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης φύσης του, ένα ξεχωριστό συστατικό της ανθρώπινης υπόστασης του. Πράγματι, την ικανότητα να αναγνωρίζει σ’ ορισμένα πράγματα και καταστάσεις μια αστεία πλευρά ή να χρωματίζει τα λόγια και τις πράξεις του με μια αστεία διάθεση, ώστε και ο ίδιος να γελά και στους άλλους να προκαλεί γέλιο μόνο το ανθρώπινο ον τη διαθέτει.
Και όμως, απ’ όλες τις φυσικές ιδιότητες καμία
δεν κυνηγήθηκε με τέτοια μανία όσο το γέλιο. Αν εξαιρέσουμε την αρχαία ελληνική
κοινωνία και σε δεύτερο βαθμό τη ρωμαική, οι περισσότερες από τις κατοπινές,
με αποκορύφωμα αυτές του μεσαίωνα, κατήγγειλαν το γέλιο ως σύμπτωμα διαφθοράς
και ως παράγοντα κατάπτωσης του ανθρώπου. Το γέλιο, έλεγαν, αλλοιώνει
τις γραμμές του προσώπου και παραμορφώνει την εικόνα του ανθρώπου.
Βέβαια πίσω από τέτοιες απόψεις, κρύβονταν λόγοι που δεν ήταν άσχετοι με τους μηχανισμούς της εξουσιαστικής επιβολής: όσο λιγότερο γέλιο, τόσο μεγαλύτερος φόβος και κατά συνέπεια τόσο ισχυρότερος έλεγχος από την πολιτική εξουσία. Θα’ ταν όμως ποτέ δυνατό να αφαιρεθεί από τον άνθρωπο μια λειτουργία τόσο φυσική και αναγκαία, όσο περίπου και η αναπνοή;
Άλλωστε, πώς θα ήταν η ζωή, αν έλειπε το γέλιο; Η χαρά, η ευθυμία, η ευχαρίστηση θα έμεναν χωρίς έκφραση. Ο πόνος και ο φόβος, η πίκρα και η στεναχώρια θα έμεναν χωρίς ανακούφιση. Τρόπος για να ανανεωθούν οι ψυχικές δυνάμεις και να αλλάξει προς το καλύτερο η διάθεση δεν θα υπήρχε. Ακόμη και οι σχέσεις θα ήταν άδειες και ψυχρές και στο τέλος θα κατέληγαν ανούσιες και περιττές, γιατί θα ανακύκλωναν την ίδια διάθεση μελαγχολίας και θα κρατούσαν πάντα σε απόσταση τη διαπροσωπική επαφή.
Η μάσκα του αγέλαστου δεν ταιριάζει στο ανθρώπινο πρόσωπο. Πίσω από τη σοβαροφάνεια της κρύβεται η πιο σκληρή καταπίεση της ψυχής, η πιο ισχυρή διαστροφή του πνεύματος, και η πιο βαθιά αλλοτρίωση της ψυχής. Με ένα λόγο, κρύβεται μια ακρωτηριασμένη ανθρώπινη ύπαρξη που είναι παραιτημένη από το θεμελιώδες δικαίωμα στη χαρά, στην ευτυχία και στην ίδια τη ζωή.
Ερωτήσεις
1. Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του κειμένου με μία περίληψη 80-100 λέξεων. Υποθέστε ότι η παρουσίαση αυτή γίνεται στο πλαίσιο μιας συζήτησης που διεξάγεται στην τάξη με θέμα το γέλιο.
2. Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου.
3. « Ακόμη και οι σχέσεις … διαπροσωπική επαφή. » Να αναλύσετε το περιεχόμενο της άποψης σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων.
4. Να βρείτε από ένα αντώνυμο για κάθε μία από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
5. Ποια νοηματική σχέση υπάρχει ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου;
6. Να δηλώσετε τη σημασία των διαρθρωτικών λέξεων του κειμένου.
7. Πόσο αναγκαίο και ωφέλιμο πιστεύετε πως είναι για τη ζωή του ανθρώπου το γέλιο και γιατί; Αν εκτιμάτε ότι το γέλιο λείπει από τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου, να αναφερθείτε επίσης στις αιτίες απουσίας του. Να αναπτύξετε τις θέσεις σας σε ένα κείμενο 300 λέξεων που συντάσσετε για το περιοδικό του σχολείου σας.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Φιλόλογος)
Αναρτήσεις
