« Προϋποθέσεις
ουσιαστικού διαλόγου »
Ο γόνιμος διάλογος διαφέρει από τη στείρα αντιπαράθεση των θέσεων και των απόψεων μας. Αυτός, έχοντας ως « κεντρί διαρκείας » τη διαφωνία, οδηγεί το νου σε αναθεωρήσεις και τον ωθεί τελικά σε νέα ευρήματα, ικανά να προσεγγίσουν την αλήθεια. Αυτή του η λειτουργία τον καθιστά ωφέλιμο και εποικοδομητικό. Αντίθετα, η στείρα αντιπαράθεση υποκινείται από τάσεις προσωπικής προβολής, από εγωιστικές σκέψεις και παθητικοποιεί τη σκέψη που αγκυλώνεται και απομακρύνεται από την αλήθεια.
Ο ουσιαστικός διάλογος έχει κάποια στοιχεία
που εξασφαλίζουν την επιτυχημένη έκβαση του. Καταρχήν, η επάρκεια γνώσεων, ο
λεξιλογικός πλούτος και η πνευματική ευλυγισία προλειαίνουν το έδαφος για μια δημιουργική
κατάθεση απόψεων. Ειδικότερα, η πολύπλευρη γνώση ανοίγει διόδους για τη
διερεύνηση των αθέατων πτυχών ενός προβλήματος. Παράλληλα, ο λεξιλογικός
πλούτος διασφαλίζει την ορθή έκφραση, η οποία με τη σειρά της προστατεύει τους
διαλεγόμενους από παρερμηνείες και παρεξηγήσεις. Έτσι, με τη σφαιρική
προσέγγιση των θεμάτων, την ποικιλία ιδεών και την κατανόηση τους προσεγγίζεται
η αλήθεια.
Επιπλέον, η ευπρεπής συμπεριφορά των ομιλητών προφυλάσσει το διάλογο από τη μετατροπή του σε απρεπή και αγενή συνομιλία. Ο ευπρεπής συνομιλητής αναγνωρίζει στον αντίπαλο του το δικαίωμα να καταθέσει τη γνώμη του, έστω κι αν είναι λανθασμένη. Επίσης, δεν καταφεύγει σε ύβρεις και ειρωνικά σχόλια, αφού γνωρίζει καλά πως όλα αυτά τραυματίζουν το διάλογο. Αν οι συνδιαλεγόμενοι οδηγούνται σε διαξιφισμούς, επειδή θέλουν να ικανοποιήσουν το εγώ τους και την τάση να επιδειχτούν, τότε ο διάλογος καταντά επιβλαβής και άγονος.
Ύστερα απ’ όλα αυτά, διαπιστώνουμε πως η συμμετοχή μας σε μια διαλογική συζήτηση δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτείται σκληρός αγώνας, για να μάθουμε να αντιλέγουμε. Γι’ αυτό είναι επιτακτικός ο εθισμός μας από μικρή ηλικία, στη διαλεκτική. Οφείλουν όλοι οι φορείς της παιδείας να πείσουν τη νέα γενιά πως ο διάλογος διδάσκει τρόπους συμπεριφοράς και σκέψης. Αν η οικογένεια, το σχολείο, τα μέσα ενημέρωσης δεν καταπατούν τις αρχές του γόνιμου διαλόγου και αν υψώσουν το διάλογο στο ύψος του ιδανικού, του προτύπου, τότε θα έχουν κάνει ένα σημαντικό βήμα για να μυήσουν τους νέους στη διαλεκτική.
Ερωτήσεις
1. Να αποδώσετε συνοπτικά το περιεχόμενο του προηγούμενου κειμένου σε μια περίληψη 80-100 λέξεων.
2. Με ποια μέθοδο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος του κειμένου;
4. « Γι’ αυτό είναι επιτακτικός … στη διαλεκτική. » Να ερμηνεύσετε το περιεχόμενο του χωρίου σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων.
5. Να ανιχνεύσετε στο κείμενο
περιπτώσεις υποτακτικής σύνδεσης των προτάσεων.
6. Να βρείτε συνώνυμα για τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
7. Μπορεί όλοι να παραδέχονται την αξία του γόνιμου διαλόγου αλλά συχνά διαπιστώνεται η έλλειψη του στις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, Πού αποδίδετε την έλλειψη αυτή και με ποιους τρόπους θα μπορούσε το σχολείο να συντελέσει στην αντιμετώπιση της; Αναπτύξτε τις θέσεις σας σε μία εισήγηση 300 λέξεων.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Φιλόλογος)
Αναρτήσεις
