ΚΕΙΜΕΝΟ " Φανατισμός και Φανατισμένες Μάζες "

« Φανατισμός και φανατισμένες μάζες »

    


  Ο φανατισμός έχει πολλές μορφές. Μία μορφή του είναι εκείνη που κάνει τον άνθρωπο να αναπτύσσει συναισθηματική κατάσταση τέτοια, που να τον κάνει ανίκανο, να καταπιάνεται κατά σοβαρό τρόπο με οποιαδήποτε άλλη πεποίθηση, ιδέα κ.λπ. Ένα άτομο κυριευμένο από τη μορφή αυτού του φανατισμού είναι τόσο φορτισμένο από ορισμένες ιδέες, ώστε να μη μπορεί να σκέπτεται με κριτικό τρόπο. Έτσι σταματούν όλοι οι κανόνες μιας ομαλής συμπεριφοράς και συνεπαρμένο από πεποιθήσεις που το έχουν διαποτίσει ως τα μικρότερα κύτταρα του οργανισμού του, μπορεί να αποδυθεί και στις πιο σκληρές ωμότητες.

    
 Μία άλλη μορφή του φανατισμού είναι εκείνη, κατά την οποία ο φανατισμένος του τύπου αυτού στο βάθος είναι αδύνατος και ταλαντευόμενος. Έχει τις αμφιβολίες του, τις οποίες δεν μπορεί ν’ αντικρίσει κατάματα, τις φοβάται. Ωστόσο ενώ δε θέλει να παραδεχθεί πως αμφιβάλλει, τον ερεθίζει η αμφιβολία των άλλων ως τη μανία. Στην ουσία μ’ αυτή του τη μανία δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά να καταδιώκει τις δικές του αμφιβολίες στο πρόσωπο των άλλων. Φοβισμένος  και υπεραγωνιώδης, ζητεί την επιβεβαίωση του εαυτού του και την ασφάλεια του. Η αδυναμία του τον οδηγεί σε πράξεις καταστροφικές, όπως και η πρώτη μορφή φανατισμένου που αναφέραμε.

  Άλλη μορφή φανατισμού είναι αυτή της υπερβολικής πίστης.  Αυτής της μορφής οι φανατικοί γνωρίζουν μόνο τα σφοδρά και ακραία συναισθήματα. Μπορεί να φτάσουν και στην υπερβολή, αν κανένας αμφιβάλλει για τον ήρωα τους ή αν εκφέρει κάποια προσβλητική λέξη για το θεό τους, το ίνδαλμα τους. Οι τρομοκρατικές πράξεις που κατακλύζουν σήμερα τον κόσμο είναι γεγονότα, τα οποία εκτελούν φανατισμένοι υπό την έντονη επιβολή θρησκευτικού συναισθηματισμού μιας ιδεολογίας, που τους ωθεί με τυφλό τρόπο προς την καταστροφή με φωτιά και σίδερο κάθε στοιχείου που αντιτίθεται στην επικράτηση της δοξασίας του φανατισμού τους.

    
  Ο αντίποδας του φανατισμού είναι ο ένθερμος οπαδός του ανθρωπισμού. Μόνο η ανάπτυξη του ανθρωπισμού μπορεί να αναχαιτίσει την καταστροφική μανία των φανατικών κοσμοθεωριών. Ο ανθρωπιστής είναι εχθρός των προκαταλήψεων και των « απόλυτων δογματικών αληθειών ». Ωστόσο οι κοινωνίες μας σήμερα με τον ασύγκριτο, με άλλες εποχές, υλικό πλούτο τους προσφέρονται ευκολότερα για τη δημιουργία φανατικών μαζών παρά για τη δημιουργία ανθρωπισμού. Ο μαζικός φανατισμός και παραλογισμός ευνοείται από τις όχι υγιείς κοινωνίες μας.

    
  Οι κοινωνίες μας σήμερα θεό τους έχουν την κατά τον πιο άπληστο τρόπο απόκτηση υλικών αγαθών, τη δύναμη και την επιθετικότητα, με παρεπόμενα το φθόνο, τη βία, την πλεονεξία. Οι σημερινές κοινωνίες εξασκούν παραμορφωτική επίδραση επάνω στα άτομα που τις αποτελούν. Υπηρετούν μια νέα θρησκεία της απόλαυσης, της κατανάλωσης, της ομοιομορφίας και του αυτοματισμού, ευεπίφορα στο μαζικό φανατισμό  και στην αυξανόμενη φανατική τρομοκρατία των ημερών μας.

                                                                           Ι. Ν. ΞΗΡΟΤΥΡΗΣ