« Διαδίκτυο και πληροφόρηση »
Η κουλτούρα μας ήδη χαρακτηρίζεται και ορίζεται από το γεγονός ότι μπορεί να διαθέτει μία πελώρια ποσότητα πληροφόρησης. Το φαινόμενο αυτό έχει δύο όψεις. Η πρώτη είναι ότι γίνεται δυνατή μία νέα δημοκρατία της κουλτούρας. Στην παραδοσιακή κοινωνία το πεδίο είναι σαφώς διαιρούμενο σε δύο μέρη: αυτοί που παράγουν κουλτούρα και αυτοί που την καταναλώνουν. Άνθρωποι που γράφουν βιβλία και άνθρωποι που τα διαβάζουν. Με το Ιντερνετ η κατάσταση αλλάζει. Οποιοσδήποτε μπορεί να βρει οτιδήποτε και αυτό είναι πολύ καλό.Από την άλλη μεριά, αυτό σημαίνει ότι πέφτουν καταιγιστικά πάνω στα κεφάλια μας όλο και περισσότερες πληροφορίες, με κίνδυνο, αφού ξεπεραστούν ορισμένα επίπεδα, όλα να συγχέονται και να χάνουν την αξία τους.
Και έπειτα τίθεται το ερώτημα: ακόμη και αν οι πληροφορίες ήταν όλες σημαντικές πώς θα καταφέρουμε να τις επιλέξουμε;Ας σκεφτούμε την εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. Μόνο για να την ξεφυλλίσει κανείς χρειάζεται μια ολόκληρη ζωή. Στην περίπτωση όμως του Ίντερνετ, μόνο ένα μέρος της πληροφόρησης διαθέτει ποιότητα. Οποιοσδήποτε έχει πρόσβαση στο δίκτυο μπορεί να δημιουργήσει τη δική του ηλεκτρονική διεύθυνση και να βάλει μέσα ό,τι θέλει. Ορισμένες διευθύνσεις θα είναι ενδιαφέρουσες αλλά άλλες θα περιέχουν αληθινά σκουπίδια.
Το πρόβλημα λοιπόν είναι τούτο: Πώς να ξεχωρίσουμε το περιττό από την ουσία;Στο περίπτερο διακρίνουμε αμέσως τις καθημερινές από τις εβδομαδιαίες εφημερίδες, τις αθλητικές από τις σκανδαλοθηρικές εφημερίδες. Έχει αναπτυχθεί μια πολύ ευδιάκριτη γραφική τέχνη. Όποιος μπαίνει στο βιβλιοπωλείο διακρίνει ένα μυθιστόρημα από ένα δοκίμιο και εξετάζοντας τη σοβαρότητα του εκδότη μπορεί να αποφασίσει, αν το βιβλίο είναι για διάβασμα ή όχι. Όλα αυτά είναι δυνατόν να γίνουν με την πληροφόρηση που περνάει από το Ίντερνετ? Στο προσεχές μέλλον πρέπει επομένως να προσπαθήσουμε να διδάξουμε τους ανθρώπους την αναγκαιότητα να φιλτράρουν, γιατί, αν δε μάθουν να διακρίνουν, να επιλέγουν, η πρόσβαση σε όλη αυτή την πληροφόρηση θα είναι εντελώς ανώφελη.
Και είναι καλύτερο να αναπτύξουμε την ευφυΐα των χρηστών παρά να αναπτύξουμε ευφυή προγράμματα, ικανά δηλαδή να φιλτράρουν την πληροφόρηση. Η ενδιαφέρουσα πλευρά του Ίντερνετ είναι η αναρχία του. Αλλά, εάν υπάρχει ένας Μεγάλος Αδελφός, ο οποίος μπαίνει στη μέση, τότε αντίο Ίντερνετ, θα είναι μόνο ένα κανάλι ανάμεσα στα άλλα. Κλειστό.
Δεν έχω την παραμικρή ιδέα με ποιον τρόπο είναι δυνατόν να διδάξουμε αυτή τη δύσκολη τέχνη στις νέες γενιές. Πρέπει να αναδυθούν « κέντρα ποιότητας », για να υποδεικνύουν τις ενδιαφέρουσες διευθύνσεις του Δικτύου και αντίθετα εκείνες που μας κάνουν να χάνουμε χρόνο, ακριβώς όπως ορισμένες επιστημονικές εφημερίδες δημοσιεύουν στήλες όπου λένε αν ένα βιβλίο είναι σοβαρό ή όχι. Πέρα από αυτό, οι άνθρωποι πρέπει να αναπτύξουν ένα είδος διαίσθησης, να ωριμάσει η ικανότητα τους να αντιλαμβάνονται το περιεχόμενο ήδη από το εξώφυλλο. Αλλά δεν είναι εύκολο.
Umberto Eco