« Τα πρότυπα κάθε εποχής »
Σε κάθε κοινωνία κάθε εποχής υπάρχουν συγκεκριμένες αξίες, ιδέες και πρότυπα που επηρεάζουν καθοριστικά τους ανθρώπους στην πορεία και την κατεύθυνση της δράσης τους. Με τον όρο «πρότυπο» εννοείται οτιδήποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπόδειγμα, είτε αυτό είναι συγκεκριμένος ανθρώπινος τύπος είτε κάποιος τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς.
Τα πρότυπα αντλούνται απ’ όλους τους χώρους της ευρύτερης πραγματικότητας
( οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, ηθικό, πνευματικό ) και προβάλλονται από την
οικογένεια, την εκπαίδευση, τα μέσα ενημέρωσης και γενικότερα τους θεσμούς της
κοινωνίας. Διαφέρουν δε ποιοτικά μεταξύ τους, καθώς διακρίνονται στα θετικά, τα
οποία είναι φορείς ηθικών αξιών και στα αρνητικά, τα οποία αντανακλούν την
ηθική, ιδεολογική και πνευματική κρίση της εποχής μας. Τα πρώτα ωθούν στην επιτυχία
και την ολοκλήρωση, ενώ τα δεύτερα επιφέρουν σύγχυση, αποπροσανατολισμό και
συχνά οδηγούν σε στασιμότητα και παρακμή.
Τα πρότυπα έχουν ιδιαίτερη απήχηση στους νέους, οι οποίοι προσπαθούν να τα μιμηθούν ή να ταυτιστούν μ’ αυτά. Η τάση τους αυτή ερμηνεύεται με βάση τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της ηλικίας τους και τις διαφορετικές τους πια ανάγκες. Καταρχήν, μην έχοντας διαμορφώσει ακόμα αποκρυσταλλωμένες απόψεις για τη ζωή, σπεύδουν να πιστέψουν σε κάτι και να βασιστούν σ’ αυτό. Το πρότυπο ικανοποιεί την ανάγκη τους αυτή, γιατί εκφράζει μία στάση ζωής, μια ιδέα ή ένα σύνολο συγκεκριμένων αξιών. Τους παρέχει λοιπόν τα κατάλληλα ερείσματα που χρειάζονται ως σημεία αναφοράς στην πορεία τους.
Συχνά οι νέοι ενθουσιάζονται ιδιαίτερα από κάποια πρότυπα, τα οποία ακολουθούν φανατικά. Κι αυτό, γιατί προβάλλονται με τρόπο εκθαμβωτικό από τα μέσα ενημέρωσης προτείνοντας μία εξίσου λαμπερή και εντυπωσιακή στάση ζωής, γεμάτη δράση, δόξα και πλούτο. Οι νέοι, που αρέσκονται να ζουν έντονα και λατρεύουν την περιπέτεια, δεν μπορούν να αντισταθούν σ’ αυτά αρνούμενοι πολλές φορές να αντιληφθούν τους κινδύνους που εμπεριέχει η άκριτη υιοθέτηση τους.
Προσφιλής χώρος άντλησης προτύπων είναι αυτός του θεάματος και του ακροάματος. Ηθοποιοί και τραγουδιστές γοητεύουν τους νέους με την ομορφιά, το ταλέντο και τη δόξα τους. Μέσα από την προβαλλόμενη καλλιτεχνική έκφραση οι έφηβοι εξωτερικεύουν τις δικές τους ευαισθησίες, καθώς και να ταυτιστούν με έναν τρόπο ζωής διαφορετικό από τον καθιερωμένο. Αλλά και οι σπουδαίες επιδόσεις των αθλητών χαροποιούν τους νέους που ταυτίζονται μαζί τους, καθώς διακρίνονται και οι ίδιοι από την επιθυμία για διάκριση, υπεροχή και απόκτηση πλούτου μέσα από τα διάφορα αθλήματα.
Αρκετοί επίσης ζώντας σε μια υλιστική και καταναλωτική εποχή επιδιώκουν την άσκηση ενός επαγγέλματος, το οποίο θα τους αποφέρει οικονομική ευχέρεια, ανέσεις και κοινωνική καταξίωση. Γι’ αυτό το λόγο, πρότυπα τους μπορούν να θεωρηθούν κάποιοι επιτυχημένοι επαγγελματίες ή επιχειρηματίες, στα πρόσωπα των οποίων βλέπουν τη δική τους ανάγκη για κοινωνική αποδοχή και οικονομικά ανθηρή επαγγελματική σταδιοδρομία.
Ερωτήσεις
1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 80-100 λέξεις.
2. Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου.
3. Με ποιες μεθόδους αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου;
4. « Οι νέοι, που αρέσκονται … υιοθέτηση τους. » Να αναλύσετε το νόημα του χωρίου σε 80-100 λέξεις.
5. Να δώσετε έναν διαφορετικό τίτλο στο κείμενο.
6. Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με συνώνυμες τους.
7. Πώς ερμηνεύεται η τάση των εφήβων να αναζητούν κάποια πρότυπα ή είδωλα; Από ποιους χώρους αντλούν οι έφηβοι τα πρότυπα ή τα είδωλα τους; Να απαντήσετε τεκμηριωμένα στα ερωτήματα αυτά σε ένα κείμενο 300 λέξεων. Υποθέστε ότι το κείμενο σας θα δημοσιευτεί σε περιοδικό για νέους.