ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Ορισμός: πρόκειται για τη γνωστοποίηση
στο κοινό με διάφορα μέσα των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν ένα προϊόν, με στόχο
την επαύξηση των πωλήσεων του.
Η Διαφήμιση στις σύγχρονες κοινωνίες
Σήμερα η παγκοσμιοποίηση της αγοράς καθιστά
τη διαφήμιση βασικό γνώρισμα των σύγχρονων κοινωνιών. Η διατήρηση της
καταναλωτικής συμπεριφοράς και ενός τυποποιημένου τρόπου ζωής αποτελεί βασικό μέλημα της. Άλλωστε, ο διαρκώς ογκούμενος
αριθμός νέων καταναλωτικών αγαθών, ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιριών την
καθιστούν αναγκαίο όρο οργάνωσης της κοινωνικής ζωής.
Μέθοδοι διαφήμισης
·Η
διαφήμιση στοχεύει στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου, στους φόβους, τις
προκαταλήψεις, τις απωθημένες επιθυμίες, τις αδυναμίες και «εκβιάζει» την ψυχή
και τη συνείδηση του.
·Το διαφημιζόμενο προϊόν, η υπηρεσία ή η ιδέα δεν προτείνονται με κύριο κριτήριο τις αντικειμενικές δυνατότητες οι χρήσεις τους αλλά η προβολή τους συνδέεται με κάτι ευρύτερο που αφορά την κοινωνική αποδοχή, την εικόνα, την εξυπνάδα και γενικότερα την προσωπικότητα αυτού που το υιοθετεί.
·Η εικόνα όχι απλά υποβοηθά τις έμμεσες λειτουργίες της διαφήμισης αλλά και συμβάλλει καθοριστικά στην επιτέλεση τους. Τα εντυπωσιακά πρόσωπα, τα εύστοχα συνθήματα, ο κατάλληλα επιλεγμένος ήχος διευκολύνουν την περαιτέρω αποδοχή των μηνυμάτων. Η διαφήμιση απευθύνεται στο υποσυνείδητο και ο επαναληπτικός της χαρακτήρας ενισχύει τη δύναμη της.
Θετικά αποτελέσματα της Διαφήμισης
·Ενημέρωση ατόμων και επιλογή των καταλληλότερων αγαθών και υπηρεσιών.
·Οι διαφημίσεις υψηλής ποιότητας συμβάλλουν στην καλλιέργεια του αισθητικού κριτηρίου.
·Τα προϊόντα βελτιώνονται λόγω του ανταγωνισμού.
·Αναπτύσσεται η οικονομία με τη διόγκωση των αναγκών και την ενίσχυση της κατανάλωσης. Τα χρήμα κινείται, η αγοραστική κίνηση τονώνεται, το εμπόριο ανθεί, η παραγωγή αυξάνεται και η οικονομία ακμάζει.
·Συχνά συντελεί στην κοινωνική αγωγή των ατόμων ( πληροφορίες για το AIDS, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, το περιβάλλον ).
Αρνητικά αποτελέσματα
·Η
διαφήμιση προβάλλει κατά κύριο λόγο τα υλικά αγαθά. Δε συμβαίνει όμως το ίδιο
με τα πνευματικά. Έτσι τα ενδιαφέροντα του ατόμου είναι καθαρά υλιστικοί και οι
στόχοι του είναι χρησιμοθηρικοί. Ο άνθρωπος αποδέχεται μια σειρά νέων, πλαστών
αναγκών, καθώς και το ρόλο του παθητικού καταναλωτή και χάνει την εσωτερική του
ελευθερία.
·Οι ανάγκες καθημερινά αυξάνονται κατά γεωμετρική πρόοδο. Προκειμένου να τις καλύψει ο άνθρωπος φορτίζεται με υπερβολικό άγχος , ενώ συχνά η αδυναμία ανταπόκρισης σ’ αυτές τον οδηγεί σε έλλειψη αυτοεκτίμησης και ανατρέπει την εσωτερική του ισορροπία.
·Σκιαγραφεί μια ζωή ονειρική και ο νέος που αποδέχεται τα ανάλογα καταναλωτικά πρότυπα, όταν αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες προσέγγισης τους πιθανόν να αναπτύξει μια επιθετική συμπεριφορά. Έτσι, παρατηρείται όξυνση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας ( βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά ).
·Καθιερώνει πρότυπα και συγχρόνως επιβάλλει ιδεολογίες και τρόπους ζωής. Το άτομο συνηθίζει να δέχεται άκριτα και αβασάνιστα ό,τι του προτείνεται. Μηνύματα πολιτικού και ιδεολογικού χαρακτήρα μεταδίδονται με ανάλογες μεθόδους και γίνονται αποδεκτά , με συνέπεια την απειλή του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η προπαγάνδα που από εμπορική μετατρέπεται σε πολιτική καταργεί την κρίση του ανθρώπου.
·Οι
ξενόγλωσσες λέξεις και ο συνθηματικός λόγος αλλοιώνουν τη γλώσσα και
υποβαθμίζουν το πολιτιστικό επίπεδο της χώρας.
·Τα παιδιά πολύ εύκολα υπακούουν στα προστάγματα της και γίνονται πιο εριστικά απέναντι στους γονείς, όταν αυτοί αρνούνται να τα ικανοποιήσουν. Ο λόγος των τελευταίων και οι συμβουλές τους έρχονται σε αντίθεση με τις υποδείξεις της διαφήμισης, που ηχούν πιο γοητευτικά και πειστικά. Συνεπώς, το παιδαγωγικό τους έργο δυσχεραίνεται και το χάσμα με τη νέα γενιά διευρύνεται.
·Στο χώρο της αγοράς δημιουργεί άνισους όρους. Οι μεγάλες και επιτυχημένες διαφημιστικές εκστρατείες είναι πολυδάπανες και πραγματοποιούνται από πολυεθνικές εταιρείες-κολοσσούς, τις οποίες οι μικρές δεν μπορούν να ανταγωνιστούν. Επιπρόσθετα, το κόστος της διαφήμισης ανεβάζει την τιμή του προϊόντος και επιβαρύνει τελικά τον καταναλωτή.
Προτεινόμενες λύσεις
·Παροχή
ανθρωπιστικής παιδείας, που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός τύπου ανθρώπου
κριτικά σκεπτόμενου και ικανού να ιεραρχεί τις ανάγκες του και να ελέγχει τις
επιλογές του.
·Η Πολιτεία οφείλει να θεσπίσει κανόνες δεοντολογίας, ώστε να υπάρχουν όρια στα μέσα που χρησιμοποιούνται για την πρόκληση ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα όταν τα μηνύματα απευθύνονται σε παιδιά.
Επιμέλεια:Ιωάννης
Κανακούδης (Εκθεσιολόγος)