ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ
Ορισμός
Ο όρος εθνικισμός σημαίνει την παθολογική προσήλωση
στο έθνος και στα εθνικά ιδεώδη και όταν ακόμη αυτά πραγματώνονται σε βάρος των
άλλων εθνών. Χωρίζει, έτσι, τα έθνη σε ανώτερα και κατώτερα και δηλώνει τις
επεκτατικές διαθέσεις . Συνώνυμος του εθνικισμού είναι ο σοβινισμός. Δηλώνει κι αυτός τον φανατικό πατριωτισμό , ο
οποίος συνοδεύεται από βλέψεις και τάσεις επεκτατικές.
Εθνισμός Δηλώνει τον αγνό πατριωτισμό , τη φιλοπατρία , τη
συνείδηση ότι ανήκουμε σε κάποιο έθνος και μαζί το πατριωτικό αίσθημα που
εκπηγάζει από αυτήν τη συνείδηση. Γνώρισμα του βασικό είναι η προσήλωση στα
ιδεώδη ενός έθνους , χωρίς ωστόσο, να περιφρονούνται ως υποδεέστερα τα άλλα
έθνη. Πρόκειται για αντίληψη που διακρίνεται από ευγένεια και υγεία κοινωνική.
Δε διαιρεί τους λαούς αλλά τους ενώνει.
Διεθνισμός Θεωρία που αποβλέπει στην ένταξη των κρατών σε ένα ευρύτερο πλαίσιο με κοινές αρχές. Για να υλοποιηθεί η θεωρία αυτή , απαιτείται παραμερισμός των τοπικιστικών αντιλήψεων , κατάργηση συνόρων και υποταγή των εθνικών συμφερόντων στο υπερεθνικό συμφέρον. Κυρίαρχος στόχος του διεθνισμού είναι η συναδέλφωση των λαών , η ανάπτυξη διεθνών σχέσεων στον πολιτικό, κοινωνικό , πνευματικό , πολιτιστικό και οικονομικό τομέα μεταξύ των λαών. Κάθε λαός όμως πρέπει να διατηρεί την ιδιαιτερότητά του , τα χαρακτηριστικά εκείνα που το διακρίνουν από τους άλλους , την ταυτότητά του.
Αίτια Εθνικισμού
- Η κατάρρευση διεθνιστικών ιδεολογιών (πτώση υπαρκτού σοσιαλισμού), που δημιούργησε κενό ιδεολογίας και εξουσίας και έτσι ήταν εύκολη η προώθηση του μεγάλου ιδεαλισμού και εθνικιστικής προπαγάνδας από εθνότητες που μέχρι τότε διαβιούσαν στα ασφυκτικά πλαίσια υπερεθνικών κρατών.
- Η επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών οξύνει συνειδητά τις εθνικιστικές αντιλήψεις και οδηγεί σε συγκρούσεις ορισμένες χώρες. Τα οικονομικά συμφέροντα ισχυρών κρατών και η προσπάθεια δημιουργίας ζωνών οικονομικής και πολιτικής επιρροής.
- Η αντιδημοκρατική πολιτική εξουσία , συχνά , επιζητεί την έξαρση του εθνικισμού. Στόχος της ο αποπροσανατολισμός των πολιτών από σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
- Τον εθνικισμό ενισχύει , ακόμη , το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης με τα ισοπεδωτικά της χαρακτηριστικά. Οι εθνικιστικές αντιλήψεις προβάλλονται ως αντίσταση στην εθνική και πολιτιστική αλλοτρίωση.
- Η στάση των μειονοτήτων: Η παραβίαση των δικαιωμάτων τους λειτουργεί συσπειρωτικά και αναδεικνύει με επιθετικό τρόπο τις εθνολογικές , φυλετικές , θρησκευτικές διαφορές η επιδίωξη των ηγετών τους να καλλιεργήσουν τον εθνικισμό με στόχο την ανεξαρτητοποίησή τους.
- Η έξαρση της ανεργίας που για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας , αποδίδεται αποκλειστικά στους μετανάστες και γενικά στους ξένους.
- Η γενικότερη κρίση των ηθικών αρχών και αξιών , που ευνοεί την υπονόμευση της ανθρώπινης αξίας και την έξαρση του φυλετικού και εθνικού εγωισμού.
- Η έλλειψη παιδείας και το χαμηλό πνευματικό επίπεδο, ώστε εύκολα να δέχεται ο λαός την εθνικιστική προπαγάνδα κυρίως σε ολοκληρωτικά καθεστώτα.
- Η απουσία πνευματικής καλλιέργειας καθιστά τα
άτομα ευάλωτα στην προπαγάνδιση ακραίων εθνικιστικών αντιλήψεων.
- Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο αλλά και η γενικότερη απογοήτευση του πολίτη από τη διαφθορά , την κοινή διαχείριση και την έλλειψη κρατικής μέριμνας. Τροφοδοτείται επίτηδες το πνεύμα του εθνικισμού , ώστε ο λαός να αποπροσανατολιστεί από τα ζωτικά του προβλήματα.
- Η ευρύτερη κρίση πολιτικών συστημάτων ,ιδεολογιών και αξιών , με την απογοήτευση που καλλιεργεί ,ευνοεί την υιοθέτηση εθνικιστικών αντιλήψεων.
- Η διαχρονική αδυναμία κατανόησης των εθνικών ιδιαιτεροτήτων .
- Ο θρησκευτικός φανατισμός και η υπερεκτίμηση του εθνικού πολιτισμού.
- Η καταπάτηση των μειονοτικών δικαιωμάτων που δημιουργεί τριβές και εντάσεις.
- Οι ιστορικές διαφορές που διαιωνίζονται κα αναπαράγονται από εκπαίδευση, μέσα ενημέρωσης, οικογένεια και κράτος καθώς επίσης και η υπεράσπιση της ιστορίας και των παραδόσεων με στείρο τρόπο(προγονολατρεία)
Συνέπειες εθνικισμού
- Προκαλεί διαμάχες και συγκρούσεις μεταξύ κοινωνικών ομάδων με διαφορετική εθνολογική ή πολιτική ταυτότητα.
- Ρατσισμός, παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων , βία, εγκληματικότητα, περιθωριοποίηση εθνικών ομάδων.
- Ανάσχεση της συνεργασίας , της αλληλοκατανόησης και της δημιουργικής συμπόρευσης μεταξύ των λαών.
- Προσβολή της εθνικής αξιοπρέπειας , υποβάθμιση της ανθρώπινης αξίας.
- Εγκλωβισμός σε δόγματα και αντιλήψεις που περιχαρακώνουν το πνεύμα κα εμποδίζουν την πνευματική καλλιέργεια.
- Ενίσχυση της πολιτικής αστάθειας και κρίση της δημοκρατίας.
- Περιχαρακώνει ένα έθνος στα στενά όριά του , με συνέπειες τη στασιμότητα και την οπισθοδρόμησή του.
- Καθιστά δυσχερή έως αδύνατη τη διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση παγκόσμιας εμβέλειας , προβλημάτων.
- Κατάλυση της ειρήνης , ενίσχυση των πολέμων , αποκτήνωση και έξαρση των ανθρώπινων ενστίκτων κα παθών.
Προτάσεις
Συνειδητοποίηση από άτομα και λαούς των αρνητικών συνεπειών του εθνικισμού σε κοινωνικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Παιδεία Καλλιέργεια δημοκρατικού πνεύματος, ορθή οριοθέτηση στη συνείδηση του νέου , μέσα από τη γνώση και την κριτική σκέψη, του πατριωτισμού από τον εθνικισμό, επιδίωξη προσέγγισης και επικοινωνίας μεταξύ των λαών με αποβολή προκαταλήψεων και ρατσιστικών αντιλήψεων.
Πνευματικοί άνθρωποι Προβολή μέσα από το έργο τους ανθρωπιστικών αξιών και δημοκρατικών αρχών. Με τη δράση τους ως θετικών προτύπων να συμβάλλουν στην καλλιέργεια πνεύματος υγιούς διεθνισμού.
Απαραίτητη η διεθνής συμβολή, με την ενεργητική παρέμβαση διεθνών οργανισμών(Ο.Η.Ε) για τον ευρύτερο εκδημοκρατισμό των χωρών, ώστε να περιοριστούν οι συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη εθνικιστικών αντιλήψεων.
Επικράτηση πνεύματος διαλόγου και σεβασμού των ιδιαιτεροτήτων μεταξύ χωρών ή εθνοτήτων για ειρηνική επίλυση των διαφορών.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Φιλόλογος)
Αναρτήσεις
