Νέοι – Μνημεία –Εκπαίδευση
§ Ο σύγχρονος νέος δε γνωρίζει τα μνημεία της
πατρίδας του που αποτελούν ίχνη της πολιτιστικής της πορείας στο χρόνο. Το
γεγονός αυτό σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης όπως η σημερινή ελλοχεύει κινδύνους
, γι’ αυτό η νέα γενιά πρέπει να αποκτήσει σεβασμό προς την πολιτιστική
παράδοση και ταυτόχρονα εθνική αυτογνωσία. Σ’ αυτή την προσπάθεια καθοριστικός
πρέπει να είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης που οφείλει να εθίσει τους νέους σε μια
ουσιαστική συναναστροφή με τα μνημεία. Έτσι θα αποκαλυφθούν ποικίλες
μορφές της παράδοσης και της τέχνης και
σε μεγαλύτερη έκταση και βάθος ο ίδιος ο ελληνισμός.
Αίτια δημιουργίας του φαινομένου
§ Το αντιπαραδοσιακό πνεύμα της σύγχρονης εποχής, η απομάκρυνση από τα ήθη και τα έθιμα
§ Η γενικότερη αδιαφορία για πνευματικά –πολιτιστικά ιδεώδη , η στροφή στον υλικό ευδαιμονισμό και την υπερκατανάλωση
§ Η ηθική χαλάρωση και η κρίση αξιών που οδηγεί στη έλλειψη σεβασμού σε παράδοση και τέχνη.
§ Ο εγκλωβισμός στο βιομηχανοποιημένο και τυποποιημένο τρόπο ζωής , η ηθικοπνευματική απογύμνωση του ανθρώπου.
§ Η έλλειψη ενημέρωσης και ανάλογων υγιών προτύπων από τα μέσα ενημέρωσης .
§ Η κρίση του θεσμού της οικογένειας .Δεν μεταδίδουν οι γονείς τις απαραίτητες σχετικές με τα μνημεία και το παρελθόν γνώσεις στα παιδιά τους. Δ εν διαθέτουν ούτε τον απαραίτητο χρόνο ούτε τη διάθεση για κάτι τέτοιο.
§ Η κρίση του σχολείου. Προώθηση στείρας αποστήθισης , χρησιμοθηρική γνώση και όχι παροχή ανθρωπιστικής παιδείας που σημαίνει ευρύτερη καλλιέργεια , άρα και μύηση των νέων στις αξίες του παρελθόντος και την πολιτιστική κληρονομιά .
§ Η φύση των νέων. Είναι αμφισβητίες , θέλουν το καινούργιο , είναι επαναστάτες και προοδευτικοί , ωστόσο , σε κάποιες περιπτώσεις η αμφισβήτηση τους γίνεται στείρα άρνηση , μηδενισμός και απόρριψη οποιωνδήποτε στοιχείων του παρελθόντος , ακόμη και της πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αποτελέσματα
§ Κίνδυνος αλλοίωσης της πολιτιστικής και εθνικής φυσιογνωμίας , εφόσον οι νέοι δεν έρχονται ουσιαστική επαφή με την παράδοση, ξενομανία.
§ Κίνδυνος απομάκρυνσης των νέων από τοις κοινές ρίζες και αγαθά της κοινωνικής κληρονομιάς, άρα και φόβος ενίσχυσης της μεταξύ τους αποξένωσης και ανωνυμίας . Έλλειψη ευρύτερου ανθρωπισμού.
§ Έλλειψη παιδείας, αισθητικής.
Ο ρόλος της Εκπαίδευσης
Επιδιωκόμενοι εκπαιδευτικοί στόχοι
§ Να γνωρίσουν τα παιδιά τα μνημεία
§ Να δεχτούν τις αισθητικές επιδράσεις τους και να νιώσουν τα συναισθήματα που τα μνημεία υποβάλλουν.
§ Να διαμορφώσουν μια βιωματική –όχι μόνο θεωρητική –σχέση με το παρελθόν.
§ Να μάθουν να χαίρονται την παρουσία των μνημείων στο περιβάλλον.
§ Nα μάθουν να αγαπούν και να προστατεύουν το περιβάλλον. Τα ελληνικά μνημεία εναρμονισμένα με το ελληνικό φυσικό κάλλος , το αναδεικνύουν και αναδεικνύονται από αυτό.
§ Να τα αξιοποιούν και να τα προστατεύουν σε συνεργασία με τους υπεύθυνους κρατικούς φορείς.
§ Να εξοικειωθούν με την εθνική κληρονομιά τους και να συνειδητοποιήσουν την πολιτιστική και εθνική τους ταυτότητα .
Προτεινόμενοι εκπαιδευτικοί τρόποι
§ Σύνδεση των μνημείων με τη διδασκαλία μαθημάτων
(ιστορία).
§ Οργανωμένη και προετοιμασμένη επίσκεψη στα μνημεία, ώστε οι μαθητές να τα γνωρίζουν καλά, να εμπνέονται από αυτά και να απαιτούν κίνητρα για έρευνα και μάθηση.
§ Επίσκεψη στα μνημεία της περιοχής όπου οι μαθητές ζουν ,ώστε να γνωρίζουν την αξία τους και να αποκτούν βιωματική σχέση με αυτά, να τα συνδέουν δηλαδή με τη ζωή τους.
§ «Υιοθέτηση» και «ανάδειξη» από σχολεία μνημείων που είναι υποβαθμισμένα και άγνωστα στο ευρύ κοινό.
§ Πολιτιστικές ανταλλαγές με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, ώστε να αναδειχθεί η ευρωπαϊκή διάσταση των μνημείων της καθεμίας.
§ Την ευθύνη για επίσκεψη και μελέτη μνημείων να αναλάβουν αρχαιολόγοι, που γνωρίζουν καλά την ιστορία, τις αισθητικές και τεχνικές λεπτομέρειες των μνημείων.
§ Επαρκής χρόνος, ώστε η επίσκεψη και η μελέτη μνημείων να είναι συστηματική και διαρκής και να μην εξαντλείται σε μια ευκαιριακή και παροδική περιδιάβασή τους .
§ Χρειάζεται γενικότερα αλλαγή νοοτροπίας του σχολείου, προσφορά ανθρωπιστικής παιδείας για τη δημιουργία ολοκληρωμένων ανθρώπων. Και ολοκληρωμένοι άνθρωποι δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθούν χωρίς γνήσια επαφή με το παρελθόν, την παράδοση του τόπου τους, χωρίς ανύψωση της αισθητικής τους άρα και δίχως την ουσιαστική επαφή και σχέση με τα μνημεία του τόπου τους. Η αμεσότητα της επικοινωνίας αυτής συμβάλλει στην κατανόηση και αφομοίωση του ελληνικού πολιτισμού. Επειδή όμως ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί αρχέτυπο και του ευρωπαϊκού πολιτισμού, η επαφή μαζί του είναι ένα γοητευτικό ,όσο και πολύτιμο ταξίδι στις ρίζες του παγκόσμιου πολιτισμού.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Εκθεσιολόγος)