Έκθεση " Σημεία Στίξης "

ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

Ø     Τελεία σημειώνεται:

· α) στο τέλος μιας περιόδου, για να δηλώσει την ολοκλήρωση του νοήματος της

·      β) στις συντομογραφίες

Ø   Άνω τελεία: δηλώνει μία παύση του λόγου που διαρκεί λιγότερο από την τελεία και περισσότερο από το κόμμα και συνήθως χρησιμοποιείται:

·  α) στο τέλος μιας περιόδου και στην αρχή μιας άλλης που συμπληρώνει ή διασαφηνίζει το νόημα της πρώτης                       

·    β) στο χωρισμό δύο μερών μιας φράσης που συνδέονται μεταξύ τους με τη νοηματική σχέση της αντίθεσης.

Ø  Κόμμα: δηλώνει μία μικρή παύση του λόγου ανάμεσα σε λέξεις ή προτάσεις, για να προσδιορίσει τη θέση τους μέσα στην περίοδο.

Ø  Θαυμαστικό: η χρήση του προσδίδει οικειότητα, ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα. Εκφράζει επίσης έντονες συναισθηματικές καταστάσεις (έκπληξη, θαυμασμό, επιδοκιμασία, φόβο, λύπη, αποδοκιμασία, ειρωνεία, ανησυχία).

Ø     Παρένθεση:

· α) περιέχει λέξεις ή φράσεις που διασαφηνίζουν, επεξηγούν και συμπληρώνουν τα λεγόμενα αλλά θα μπορούσαν και να παραλειφθούν.

Ø     Ερωτηματικό:

·    α) διατυπώνει την απορία του πομπού

·  β) εκφράζει τον προβληματισμό του πομπού με αμεσότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα και προσδίδει διαλογικό χαρακτήρα στο κείμενο.

·  γ) μέσα σε μια πρόταση, μετά το τέλος μιας λέξης και εντός παρένθεσης (;), με σκοπό να δηλωθεί ειρωνεία ή αμφιβολία για την αξιοπιστία όσων έχουν προηγηθεί.

Ø     Εισαγωγικά:

·        α) περικλείουν τα λόγια κάποιου που μεταφέρονται αυτούσια

·        β) παροιμίες και ρητά

·        γ) μεταφορική χρήση μιας λέξης

·        δ) ειρωνική διάθεση

·        ε) ειδικοί όροι

·        στ) τίτλοι βιβλίων, εφημερίδων κ.λπ.

Ø Αποσιωπητικά: συνοδεύουν φράσεις που έμειναν ανολοκλήρωτες λόγω συγκίνησης, ντροπής ή φράσεις με ολοκληρωμένο νόημα που χρωματίζονται με έναν τόνο περιφρόνησης, ειρωνείας ή απειλής.

Ø  Παύλα: χρησιμοποιείται για να δηλώσει την αλλαγή προσώπου σε ένα διάλογο.

Ø  Διπλή παύλα: χρησιμεύει, για να περικλείσει παρέμβλητα νοήματα, που είναι όμως απαραίτητα για τη νοηματική πληρότητα του λόγου.

Ø Διπλή τελεία: σημειώνεται μπροστά από φράσεις άλλων που μεταφέρονται αυτούσιες (συνήθως στον ευθύ λόγο ή γνωμικά και παροιμίες) ή μπροστά  από μια απαρίθμηση, μια ερμηνεία, ένα επακόλουθο.

                      
                                                       Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Φιλόλογος)