ΕΚΘΕΣΗ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Παραπληροφόρηση (Σχεδιάγραμμα)

ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

· Είναι η νοθευμένη , μη αληθινή πληροφόρηση του πολίτη, σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για μια ειδικά σχεδιασμένη μετάδοση μηνύματος, με σκοπό την παραποίηση της αλήθειας και την παραπλάνηση της κοινής γνώμης.

·  Στο παρελθόν, με δεδομένο την αμάθεια του κόσμου και τα αυταρχικά πολιτεύματα, η παραπληροφόρηση πραγματοποιούνταν με ασύδοτο τρόπο , ώστε ο πολύς λαός να ελέγχεται απόλυτα και να ποδηγετείται. Σήμερα , με την άνοδο του πνευματικού επιπέδου και την επικράτηση δημοκρατικών κυρίως πολιτευμάτων , η παραπληροφόρηση έχει περιοριστεί αλλά εξακολουθεί να προωθείται και μάλιστα με πολύ πιο δυσδιάκριτους μηχανισμούς (γοητεία εικόνας ,ήχου, σύγχυση είδησης –σχολίου, εξελιγμένη διαφήμιση, προπαγάνδα).

Αίτια φαινομένου

·Εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων, φιλοδοξίες πολιτικών και έλλειψη ανάλογου ήθους από μέρους τους, στυγνός επαγγελματισμός χωρίς συναίσθηση του λειτουργήματος που επιτελούν.

· Σε ολοκληρωτικά καθεστώτα , η εξουσία επιδιώκει να στρέψει την προσοχή του κοινού από τα βασικά πολιτικοκοινωνικά θέματα σε άλλες κατευθύνσεις, ώστε να μην αφυπνίζεται ο λαός.

·Εμπορευματοποίηση των μέσων ενημέρωσης , αναγωγή τους σε κερδοσκοπικές επιχειρήσεις με προτεραιότητα το υλικό κέρδος και όχι την ποιότητα της πληροφόρησης .

·  Κρίση αξιών- εποχή ηθικής ρευστότητας ,έλλειψη ηθικών αναστολών.

· Έλλειψη παιδείας, εσωτερικό κενό, εγωκεντρικές τάσεις, επικράτηση ατομικιστικού πνεύματος , κρίση διαπροσωπικών σχέσεων.

· Η αδιαφορία για πολύπλευρη ενημέρωση και σχηματισμό ολοκληρωμένης εικόνας για τα κοινωνικά δρώμενα.

·  Στροφή του σύγχρονου ανθρώπου στο χρήμα και την υπερκατανάλωση, αδιαφορία για τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις.

·  Η συνθετότητα   των σημερινών κοινωνιών , οι γρήγοροι ρυθμοί εξέλιξης των γεγονότων , οι ραγδαίες αλλαγές , οι υπεραυξημένες ανάγκες.  περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο και τη διάθεση να ασχοληθεί με τα κοινά.

·  Η απουσία μελέτης , προβληματισμού και αναζήτησης της αλήθειας.

·  Η ιδεολογική σύγχυση της εποχής , κενό ιδεολογίας και έλλειψη υψηλών ιδανικών και οραμάτων.

Συνέπειες φαινομένου

·  Ο παραπληροφορημένος πολίτης βλέπει τα πράγματα μονοδιάστατα και γίνεται θύμα φανατισμού , χειραγώγησης, και αποπροσανατολισμού. Δεν μπορεί να εμβαθύνει στην ουσία των πραγμάτων και να διαμορφώσει οργανωμένη αντίληψη για τον κόσμο. Δεν μπορεί να αναπτύξει κριτική σκέψη και διάθεση γόνιμης αμφιβολίας.

·  Ο πολίτης δεν μπορεί να ασκήσει έλεγχο στις πολιτικές ηγεσίες και να συνειδητοποιήσει τις ατασθαλίες τους. Γίνεται θύμα λαϊκισμού και δημαγωγίας και παιχνίδι στα χέρια επιτήδειων που προωθούν τον τυφλό κομματισμό.

· Ακόμη και στη χρήση βίας ή στο έγκλημα μπορεί να καταλήξουν οι πολίτες, γιατί δεν έχουν σαφή αντίληψη των πραγμάτων, καταλήγουν συχνά σε ακρότητες. Μπορεί να υποδουλωθούν σε ρατσιστικές αντιλήψεις , να οδηγηθούν σε συγκρούσεις ακόμη και σε πολέμους.

· Η δημοκρατία ναρκοθετείται, περιορίζονται ο σεβασμός προς το συνάνθρωπο και η πνευματική ελευθερία πολιτών.

Τρόποι αντιμετώπισης παραπληροφόρησης

· Άτομο : Διαρκής επαγρύπνηση, διάθεση προβληματισμού και αμφισβήτησης.

·  Οικογένεια : Μετάγγιση αρχών και αξιών τέτοιων , ώστε οι νέοι να διαμορφώσουν έναν υγιή χαρακτήρα , που θα αποτρέπει στο μέλλον κάθε φαινόμενο παραπληροφόρησης. Έλεγχος από τους γονείς των μηνυμάτων που δέχεται το παιδί και ουσιαστική συζήτηση, για την αποκωδικοποίηση και την επεξεργασία τους.

· Εκπαίδευση : Ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός. Τη στείρα αποστήθιση και συσσώρευση γνώσεων πρέπει να διαδεχθεί η ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας, ώστε από μικρή ηλικία ο νέος να εθίζεται στον προβληματισμό, ο οποίος συμβάλει στην άμβλυνση της παραπληροφόρησης .Η σχολική κοινότητα οφείλει να καλλιεργεί την κοινωνική συνείδηση , με αφετηρία το γόνιμο διάλογο διδασκόντων-διδασκομένων.

· Πνευματικοί ηγέτες : Οφείλουν να στηλιτεύουν φαινόμενα παραπληροφόρησης και να μην αποστασιοποιούνται. Κυρίως  δεν πρέπει να εξυπηρετούν συμφέροντα ,είτε πρόκειται για επιστήμονες , είτε για καλλιτέχνες.

·  Κράτος – Πολιτικοί : Μόνο σ’ ένα δημοκρατικό πολίτευμα μπορεί να υπάρξουν πολίτες, που θα διαπνέονται από υψηλές αρχές και θα βιώνουν τον δημοκρατικό τρόπο ζωής. Η πολιτεία αποτελώντας υπερκομματικό όργανο ελέγχου, είναι σε θέση να ελαχιστοποιήσει τα κρούσματα παραπληροφόρησης από τα μέσα ενημέρωσης. Επίσης, είναι αναγκαία η αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου του λαού , ώστε κάθε πολίτης να μπορεί να προσεγγίσει τα πνευματικά αγαθά με τα οποία θα αντισταθεί σε κάθε μηχανισμό παραπληροφόρησης .Οι πολιτικοί οφείλουν να λειτουργούν ως αντιπρόσωποι του λαού και όχι ως φερόφωνα  κομματικών σχηματισμών , με γνώμονα το κοινό καλό και όχι το προσωπικό κέρδος.

                      
                     Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Εκθεσιολόγος)