Ειδίκευση
Ορισμός
§ Είναι
η συστηματική απόκτηση γνώσεων και η αποκλειστική ενασχόληση του ανθρώπου σ’
έναν τομέα της επιστήμης ή της τεχνικής .
§ Το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης και σήμερα η ειδίκευση είναι επιβεβλημένη εξαιτίας του γιγαντισμού που προέκυψε από τη συσσώρευση της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης.
Αίτια εμφάνισης
Οικονομικά
§ Ο ανταγωνισμός ατόμων και κρατών
§ Η δημιουργία πολλών επαγγελμάτων
§ Η διεύρυνση της αγοράς κυρίως με την τελειοποίηση των μέσων
μεταφοράς.
§ Η αύξηση του καταναλωτισμού επέβαλε την αύξηση της παραγωγής.
Πνευματικά
§Η αλματώδης ανάπτυξη των επιστημών και η συνακόλουθη απεραντοσύνη της γνώσης.
§ Η ανάγκη εμβάθυνσης στις επιστήμες.
§ Το πεπερασμένο της ανθρώπινης διάνοιας να παρακολουθήσει και να εμβαθύνει σ’ όλο το εύρος των γνώσεων.
§ Η κλίση και οι δεξιότητες κάθε ανθρώπου.
§ Η αξίωση για καλύτερους επιστήμονες.
Κοινωνικά
§ Η απαίτηση για βελτίωση της ποιότητας ζωής συνδέθηκε με τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων.
§ Τα αυξανόμενα πολυδιάστατα προβλήματα των σύνθετων και πολύπλοκων σύγχρονων κοινωνιών χρήζουν ειδικών γνώσεων.
§ Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής απαιτεί εξειδικευμένη εργασία για αύξηση της παραγωγής.
Θετικά αποτελέσματα
Οικονομικός τομέας
§ Βελτίωση ποιότητας και αύξηση ποσότητας προϊόντων.
§ Εξοικονόμηση χρόνου και επομένως χρήματος σε ατομικό και εθνικό επίπεδο
§Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και καλύτερη οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας.
Πνευματικός τομέας
§ Γνώση σε βάθος και διάνοιξη νέων επιστημονικών δρόμων.
§ Ανάπτυξη των δεξιοτήτων και εξοικονόμηση δυνάμεων
§Καλλιέργεια του ορθολογισμού, διάδοση ιδεών, απομάκρυνση από προκαταλήψεις.
Ψυχικός τομέας
§Πληρέστερη και βαθύτερη ανάπτυξη της προσωπικότητας εσωτερική και ψυχική ολοκλήρωση του ατόμου.
§ Ικανοποίηση από την κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή
Κοινωνικός τομέας
§ Η διεπιστημονική συνεργασία οδηγεί στην επικοινωνία των λαών, την αλληλοβοήθεια και την αλληλεγγύη.
§ Βελτίωση ποιότητας ζωής με τα επιστημονικά επιτεύγματα καθώς και με την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών.
§ Αύξηση ελεύθερου χρόνου , λόγω εξοικείωσης με το αντικείμενο προϋπόθεση για κοινωνική και πολιτική ενασχόληση του ατόμου.
Αρνητικά αποτελέσματα
Άτομο
§ Στέρηση της χαράς δημιουργίας και της ηθικής ικανοποίησης, αφού περιορίζεται η συμμετοχή του ειδικού σε συγκεκριμένο τομέα παραγόμενου έργου.
§ Η εξειδίκευση είναι δυνατό να οδηγήσει σε πνευματική μονομέρεια, γιατί απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις που δεν επαρκούν για τη σφαιρική καλλιέργεια του ατόμου. Επίσης η απουσία πολυσχιδίας προτάσεων και ερεθισμάτων καθιστά το γνωστικό πεδίο μονοδιάστατο και η ανάγκη ανανέωσης των επιστημονικών γνώσεων προσανατολίζει μονόπλευρα το ερευνητικό επαγγελματικό ενδιαφέρον.
§ Η διαρκής ενασχόληση με ένα αντικείμενο οδηγεί στην πλήξη και την ανία, με αποτέλεσμα την ψυχική αποστέγνωση του ατόμου.
§ Αδιαφορία για ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια , αρνητική επίδραση στην πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας .
§ Τυποποίηση των ενεργειών , που οδηγεί στη πνευματική αγκύλωση και τη μετατροπή του ειδικού σε όργανο εξυπηρέτησης οικονομικών συμφερόντων
§ Η προσπάθεια εξυπηρέτησης προσωπικών στόχων και η αδιαφορία για την κοινωνική διάσταση της δράσης του.
§Η εξειδίκευση συχνά τροφοδοτεί την αλαζονική αυταπάτη του αναντικατάστατου και παρακινεί σε φιλόδοξες επιδιώξεις που ευτελίζουν έναν επιστημονικό σκοπό.
§Η έλλειψη χρόνου οδηγεί στην αδιαφορία για ενασχόληση με εξωεπαγγελματικά ενδιαφέροντα με συνέπεια την κοινωνική απομόνωση του ειδικού, στην αποξένωση και την μοναξιά .
§ Η αποχή από τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα και ο κίνδυνος της μαζοποίησης.
Τρόποι αντιμετώπισης αρνητικών συνεπειών
§Παροχή γενικής παιδείας που θα είναι ανθρωπιστική, πολύπλευρη και σφαιρική, θα ενημερώσει για τα σύγχρονα προβλήματα, θα απαγκιστρώνει από τον ατομισμό και τη μονομέρεια , με στόχο την απόκτηση υψηλού πνευματικού επιπέδου και τη δημιουργία ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
§Δημιουργία προϋποθέσεων αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου του ανθρώπου. Επαφή με γράμματα, τέχνες, αθλητισμό.
§ Διαχωρισμός του ρόλου της μηχανής και του ανθρώπου στη παραγωγική διαδικασία .
§ Δυνατότητα παρέμβασης εργαζόμενου στην οργάνωση της εργασίας.
Επιμέλεια: Ιωάννης Κανακούδης (Εκθεσιολόγος)
Αναρτήσεις
